Pałac w Wilanowie

    Do napisania o Wilanowie zbierałam się od kilku dni, czytałam różne przewodniki aby nie powielać informacji podawanych na wikipedi czy też innych stronach. Zapraszam do lektury:

    Pałac i ogród w Wilanowie, stanowiący przez blisko trzy stulecia znaną podwarszawską rezydencję królewsko-magnacką, stanowi dziś jeden z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce.

     Pałac w Wilanowie zawdzięcza swe powstanie Janowi III Sobieskiemu. W 1677r. król nabył dobra pod Warszawą zwane wówczas Millanowem. Nazwę miejscowości zmieniono na Villa Nova, a następnie spolszczono na Wilanów. Rezydencja nie od razu zyskała dzisiejszą monumentalną formę, przez całą ostatnią ćwierć XVII wieku trwał - trzy etapowy - proces jej rozwoju uwarunkowany ograniczonymi możliwościami królewskiej szkatuły.

Pałac od strony wjazdu - 1776 r.

      Po śmierci Jana III Sobieskiego w 1696 r. Wilanów stał się własnością dwóch najmłodszych synów: Aleksandra i Konstantego. Gromadzone przez niemal 30 lat cenne zbiory i dzieła sztuki w krótkim czasie uległy rozproszeniu. Część z nich wywiozła Maria Kazimiera opuszczając Polskę, wiele roztrwonili spadkobiercy. Zniszczony i ogołocony pałac w 1720 r. sprzedał Konstanty Sobieski jednej z najbogatszych kobiet ówczesnej Polski - Elżbiecie Sienawskiej, która zajęła się odbudową oraz dalszą rozbudową pałacu.

Pałac od strony ogrodu 1776 r.

 

    Kolejnymi właścicielami pałacu byli: Król August II, Czartoryscy, Lubomirscy, Potoccy. Przy ostatniej rodzinie na chwilkę się zatrzymamy.

     Objęcie 1799 roku Wilanowa przez Stanisława Kostkę Potockiego otworzyło nową kartę w jego dziejach. Zamiłowania nowego właściciela przyczyniły się do powiększenia artystycznych i naukowych zbiorów pałacowych, przekomponowania i powiększenia ogrodu wilanowskiego. W 1805 r. otworzył Potocki w pałacu wilanowskim jedno z pierwszych w Polsce muzeów publicznych. Pałac przez blisko 90 lat pozostawał w rękach rodziny Potockich. W 1892 r. na mocy testamentu Aleksandry Augustowej Potockiej przeszedł w ręce rodziny Branickich.

   W 1945 r Wilanów przejęło Muzeum Narodowe, jako jeden ze swych oddziałów.

A teraz zapraszam na krótką wycieczkę po Wilanowie:

        

      Na dziedziniec pałacowy prowadzi barokowa brama kamienna z czasów Jana III Sobieskiego, rozbudowana w 1742 r. i 1763 r. Filary bramy zdobią postacie symbolizujące: lewa - wojnę ,prawa - pokój.

     Wnętrza pałacowe z oryginalnym wystrojem plastycznym i bogatym wyposażeniem reprezentują trzy epoki stylowe. Najstarsze, barokowe apartamenty królewskie mieszczą się w korpusie głównym. Styl wieku XVIII prezentują wnętrza w skrzydle południowym. Pomieszczenia urządzone przez Potockich w XIX wieku zajmują skrzydło północne. Sala Karmazynowa, Gabinet Etrusków, Lapidarium i Gabinet przed Galerią są częścią historycznego muzeum powstałego w 1805 roku.

Pokój średni - typowe staropolskie wnętrze dworu szlacheckiego z XVII w - znajduje się w centralnej części pałacu

Wielka Sala Karmazynowa - największe wnętrze pałacowe w skrzydle północnym

Pokój kąpielowy marszałkowej Lubomirskiej - zbudowany pod koniec XVIII w.

   Wilanowski park stanowi integralną część pałacu - bez niego Wilanów nie byłby tak urokliwym miejscem.  Dwupoziomowy ogród, łączy w harmonijną całość zróżnicowane stylowo części (ogród barokowy, romantyczny park angielsko-chiński, krajobrazowy park angielski, ogród neorenesansowy). Od wschodu ogrodu znajduje się jezioro, od południa potok z kaskadą. Park zdobią także liczne rzeźby, fontanny i mała architektura parkowa.

  

   Opuszczając zespół pałacowo - ogrodowy na chwilę zatrzymamy się przy zabytkowym budynku poczty przy ulicy S. Potockiego (zdjęcie na górze pocztówki). Budynek ten był przez kilkadziesiąt lat stacją kolejki wąskotorowej, która miała swoja stację początkową na placu Unii Lubelskiej, a prowadziła do Piaseczna przez Konstancin.

Budynek poczty, muzeum plakatu.

Źródła: "Warszawa Trakt Królewski", Jerzy Lileyko, Warszawa 1979 r,
           "Wilanów", Wojciech Fijałkowski, Arkady, Warszawa 1983r,
            "Wilanów", Wojciech Fijałkowski, KAW,  Warszawa 1988r,
            "Wilanów królewska rezydencja", T. Pocheć - Perkowska, M Wideryński, Warszawa 2001 r.
            "Szlakiem Jana II Sobieskiego" W. Fijałkowski, Warszawa 1989r.
          "Szlakiem warszawskich rezydencji i siedzib królewskich", W Fijałkowski, Warszawa 1990,

Most im. Józefa Piłsudskiego w Toruniu

    Z wielką przyjemnością opisałabym wszystkie mosty Torunia (łącznie z tym będącym w trakcie budowy), jednakże jestem w posiadaniu tylko jednej pocztówki przedstawiającej toruński most, i to jemu  poświęcę dziś kilka zdań.
   Toruński most im. Józefa Piłsudskiego ma całkiem ciekawą historię, poniżej kilka słów o niej.

     Koncepcja budowy kolejnej przeprawy w Toruniu zrodziła się jeszcze przed I wojną światową, gdy przepustowość mostu kolejowo - drogowego coraz bardziej ograniczała ruch zarówno pojazdów mechanicznych, jak i pociągów. Do sprawy powrócono zaraz po wojnie, niestety ze względu na trudną sytuację finansową miasta z decyzją  o usytuowaniu drugiego mostu w Toruniu wstrzymano się aż do 1927r. Zdecydowano się wówczas rozebrać most kolejowo - drogowy w Opaleniu pod Kwidzyniem, który po przeniesieniu granic stracił swe znaczenie (przeciwny brzeg znalazł się we władaniu Niemiec).
     Most rozebrano i przetransportowano w częściach do Torunia. Operacja rozebrania i ponownego montażu w Toruniu rozpoczęła się w 1928 r. Uroczyste otwarcie nowej przeprawy odbyło się 11 listopada 1934 r.
     Jeszcze podczas budowy rozpisano ankietę na nazwę mostu. Wzięło w niej udział 1.336 osób. Proponowano nazwy m. in.: Bolesława Chrobrego, Grunwaldzki, Jagielloński, Wolności, Tramwajowy, Wielkomiejski, Zgody, Podgórsko-Toruński, Kopernika. Zarząd Miejski zaproponował nazwę Most 700-lecia; narodowcy z Rady Miejskiej - Most Wolności; władze wojewódzkie - Most Piłsudskiego - i takie imię nadano w 1934 r., jako że decydujący był głos władz państwowych ze względu na skalę finansowego udziału w budowie (ponad 80%).
      Podczas budowy mostu toruńskiego zmieniona została nieco jego konstrukcja. Most został skrócony o dwa mniejsze przęsła, dobudowano także chodniki dla pieszych na zewnątrz przęseł przy dolnych pasach kratownicy.
     W trakcie działań wojennych w nocy z 6 na 7 września 1939 r. most w Toruniu został wysadzony przez wycofujące się oddziały polskie. Odbudowany w czasie okupacji przez Niemców ponownie uległ wysadzeniu przez wycofujące się oddziały, tym razem niemieckie.  Odbudowany został w latach 1946-1949



P.S. Mam nadzieję, że niebawem uda mi się także opisać most kolejowy w Toruniu.
   


Źródła: Historia Torunia, TOM III, pod red. M. Biskupa, Toruń 2006
           Toruń w 3 dni, J.Umiński, Warszawa 2005
           http://www.most.torun.pl